Waken bij iemand die gaat sterven en die je niet kent? Waarom zou je dat doen? ‘Omdat het ontzettend dankbaar is’, zeggen vrijwilligers van VPTZ. De vereniging start in januari een nieuwe opleiding en zoekt nog mensen die willen gaan waken.
Drie vrijwilligers bij elkaar. Alle drie reageerden op een oproep in de krant van de vereniging Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg (VPTZ). Gerda (75) uit Uden deed dat twaalf jaar geleden al: “Ik voelde direct dat ik moest reageren. Dat je in de laatste fase van iemands leven nog iets voor hem of haar kunt betekenen, en ook voor hen die al mantelzorg verlenen, dat zag ik als een voorrecht. En zo voelt het nog steeds: ik mág dit doen.”
‘Het belangrijkste wat wij doen: er zijn’
Veel mensen kennen het bestaan van de VPTZ niet. Het is een landelijke vereniging, die vanuit tweehonderd locaties werkt. VPTZ Uden-Veghel is in deze regio actief. “Wij ondersteunen de mantelzorg; door te waken”, vertelt Henk uit Sint-Oedenrode. “Vaak is het de huisarts of de thuiszorg die een familie op ons bestaan wijst. Mensen zijn vaak verbaasd dat wij dit doen: waken. Zonder enig belang. Puur om anderen te ontzien.”
Waken is het bijstaan van iemand die stervende is. “Er zijn”, vertelt Gerda. “Dat is wat wij doen. Wij zitten meestal aan iemands bed. Altijd ’s nachts. Soms slaapt iemand de hele nacht door. Dan hoeven we niets te doen. Soms wil iemand praten. Dan luisteren we. En soms heeft iemand wat ondersteuning nodig, bijvoorbeeld bij het drinken. Wij zijn er, zodat de mantelzorgers hun rust kunnen nemen.”
Dat laatste is vaak hard nodig, weet Jeannette (63) uit Erp uit ervaring. Ze is sinds 5 jaar vrijwilliger bij VPTZ: “Mantelzorgers lopen in die laatste fase van iemands leven vaak op de toppen van hun tenen. Ze hebben al zo lang gezorgd; zo lang dag en nacht voor iemand klaar gestaan. Dat wij er in die laatste dagen kunnen zijn, helpt hen om overdag overeind te blijven.”
‘Waken geeft mij energie’
Is het niet zwaar om te waken bij iemand die je niet kent, is de vraag die hen het meest wordt gesteld: “Integendeel”, zegt Henk, die zich begin dit jaar aanmeldde als vrijwilliger. “Dat klinkt misschien raar, maar waken kost mij geen energie, maar gééft mij energie. Ik ben gepensioneerd. Ben altijd bloemist geweest. En ben iemand die graag een ander helpt. Ik doe dat nu op momenten dat een ander het slecht gaat. Dat is zó mooi. En zó waardevol. Het kost me inderdaad een nacht, maar ik vind het jammer als ik een week niet hoef te waken.”
Toch twijfelde ook Henk toen hij de oproep voor vrijwilligers voor het eerst zag. Zou hij wel geschikt zijn voor het waken, zonder enige achtergrond in de zorg? Zou hij de situatie los kunnen laten, zodra hij weer naar huis ging? Hij is blij dat hij heeft gebeld: “In een kennismakingsgesprek peilen mensen of je geschikt bent voor dit vrijwilligerswerk. Merken ze dat je enthousiast bent, dan start je een training van 6 bijeenkomsten. Daarna mag je gaan waken, maar kun je op ieder moment terugvallen op mensen van VPTZ. Dat is prettig. Je staat er nooit helemaal alleen voor.”
Interesse om vrijwilliger te worden?
VPTZ Uden-Veghel telt momenteel 17 vrijwilligers. In januari start een nieuwe opleiding. “Goed om te weten, is dat je baas blijft over je eigen agenda”, zegt Jeannette. “Je geeft voor zes weken aan op welke dagen je beschikbaar bent; en dan maximaal één nacht per week. Het voelt daarom niet als een belasting. Het is juist ontzettend dankbaar. En die nacht die je overslaat? Ach, je pakt de dag erna gewoon wat extra rust …”
Heb je interesse om vrijwilliger te worden bij VPTZ? In januari start een nieuwe opleiding van zes bijeenkomsten. Die opleiding is gratis. Wil je daar meer informatie over hebben? Kijk dan op www.vptz.nl of www.vptz-uden-veghel.nl of bel naar de coördinator voor deze regio: (0413) 82 03 05.
