Iedere week verschijnt hier een column van de hand van Nellie Timmermans. Nellie heeft een praktijk voor psychosociale hulpverlening. Zij is gespecialiseerd in de complexe problematiek van ‘nieuw-samengestelde gezinnen’, oftewel stiefgezinnen.
Ingesleten gedrag: het negeren van de stief-/bonusouder
Mevrouw heeft al 3 jaar een stiefzoon (inmiddels 12 jaar). Hij zegt of vraagt nooit wat aan zijn stiefmoeder. Zijn vader ziet dit als “verlegenheid” precies zoals hij zelf destijds een verlegen joch was. Hij is ervan overtuigd dat op den duur goed komt. De zoon van mevrouw heeft geen moeite met zijn stiefvader. Het gedrag van stiefzoon werkt op de zenuwen van mevrouw. Onlangs appte hij zijn vader (die op zijn werk was) met de vraag of hij naar een vriendje mocht. Hij had dat zó aan zijn stiefmoeder kunnen vragen, die in huis rondliep. Het was al vaker voorgekomen dat stiefzoon via vader dingen vroeg.
Negeren
Regelmatig hadden de volwassenen aanvaringen hierover. Mevrouw voelde zich genegeerd, vader vond het allemaal niet zo’n ramp. Vader kwam mee voor een gesprek met mij om van die ruzies verlost te zijn. Hij vond dat zijn vriendin zich hier overheen moest zetten en bleef hij herhalen dat ze overgevoelig reageerde. Toen ik de omgekeerde situatie schetste (dat de zoon van moeder zo tegen hem zou doen) zag ik dat hij even van zijn stuk was. Maar even later herhaalde hij wat hij eerder al vond. Zou er wat anders achter zitten?
Loyaliteit
Vader reageerde fel als zijn vriendin vertelde over het gedrag van haar stiefzoon. Alsof zij zijn zoon afwees. En dan gaat loyaliteit opspelen: automatisch verdedig je je eigen kind. Hij reageerde altijd gevoelig als iemand wat over zijn kind zei. Ook daar waren regelmatig woordenwisselingen over. Vader bleek tevens bang dat zijn zoon zou wegblijven en durfde hem zelden ergens op aan te spreken.
Ingrijpen
Natuurlijk vond mevrouw het genegeerd worden niet leuk, maar het echte probleem was dat vader niet ingreep, zo gaf ze aan. Hij zag “ingrijpen” echter als “straffen”. Hij bleek ook zelf met veel straffen te zijn opgevoed (en met weinig aanmoediging). Hij kwam niet op het idee dat het anders kón. Langzaamaan ontdooide hij en omdat hij rustig de tijd kreeg om te wennen aan een andere aanpak, wilde hij uiteindelijk wel meedenken.
Ingesleten gedrag
Omdat dit al jaren duurde moest een goed plan worden gemaakt. Vader zou gaandeweg een coachende rol aannemen t.o.v. zijn zoon. De vriendin zou na een tijdje (in aanwezigheid van vader) aankaarten dat zij het fijn zou vinden als stiefzoon met dat soort vragen ook bij haar zou komen. Enkele maanden daarna sprak ik ze weer: het liep nu goed. De jongen begon zich steeds meer te uiten. Een win-win-situatie.
