Iedere week verschijnt hier een column van de hand van Nellie Timmermans. Nellie heeft een praktijk voor psychosociale hulpverlening. Zij is gespecialiseerd in de complexe problematiek van ‘nieuw-samengestelde gezinnen’, oftewel stiefgezinnen.
Kinderen en de dood
Praten met de kinderen over de dood is voor volwassenen vaak moeilijker dan voor kinderen. Ik weet nog dat mijn buurmeisje van een jaar of zes, toen onze poes dood was reageerde: “ja, die moet nu begraven worden, net als de papa van Tim”.
Deze 6-jarige reageerde nuchterder dan ik. Nou kende ik de papa van Tim niet, dat scheelt.
Er buiten gehouden
Vroeger werden kinderen er zo veel mogelijk buiten gehouden, als iemand overleed. Een oom, die ik graag mocht, heb ik zelf in zijn overlijdensfase nooit meer gezien. Ook was ik niet bij de begrafenis. Onze ouders deden wat hen goed leek.
Tekeningen
Tegenwoordig gaat dat heel anders. Kinderen maken tekeningen als afscheid en deze worden in de kist meegegeven. De meeste mensen praten ook niet meer over de dood als slapen (opa slaapt nu voor altijd).
Tranen
Het is heel natuurlijk om verdriet te hebben bij een overlijden. Kinderen mogen best zien dat mensen huilen. Krampachtig doen over tranen maakt dat kinderen ook krampachtig worden over hun eigen verdriet. En natuurlijk is het voor kinderen lastig om te zien dat hun ouders huilen.
Verdriet gaat voorbij
Ik weet nog dat ik zelf dacht dat verdriet om een dierbare nooit meer over zou gaan. Ik had destijds het gevoel dat mijn leven ook voorbij was, dat ik nooit meer echt gelukkig of tevreden zou kunnen zijn. Maar dat gebeurt toch wel. Telkens weer als ik iemand verlies kom ik er bovenop. Natuurlijk is er wel een verschil over de relatie die je met iemand hebt.
Verschil in verlies
Je ouders kwijtraken is eigenlijk gewoon, maar toch heel bijzonder. Een kind verliezen is ongeveer het ergst wat er mogelijk is. Kinderen die overblijven nadat ouders een kind verliezen kunnen wel teveel meegaan in hun medelijden/medeleven met hun ouders. Het besef bij ouders kan dan afwezig zijn dat kinderen die er nog wèl zijn ook aandacht behoeven. Hoe menselijk en begrijpelijk ook, probeer daar voor te waken.
