In de gemeente Meierijstad werden zaterdagavond op diverse locaties de Nederlandse slachtoffers herdacht die sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog in oorlogssituaties en bij vredesoperaties zijn omgekomen. Om 20.00 uur was het overal twee minuten stil.
Bij iedere herdenking was een vertegenwoordiger van het college van B&W aanwezig.
Boerdonk
Om 19.20 uur vertrok men, nadat leerlingen uit groep 7/8 van Basisschool St-Nicolaas bloemen hadden gelegd bij een aantal graven van Indië veteranen en het oorlogsgraf van Harrie van de Akker, in stille tocht richting het Lancaster Monument om daarna om 20.00 uur 2 minuten stil te staan bij de oorlogsslachtoffers. Er volgden toespraken namens de Dorpsraad en door wethouder Jan van Burgsteden namens het college van B&W van de gemeente Meierijstad. Ook worden er kransen en bloemen gelegd. Door de leerlingen van groep 7/8 van basisschool St-Nicolaas, werden poppies geplaatst voor elk omgekomen bemanningslid van de neergehaalde vliegtuigen. Na de herdenking was er nog een kort samenzijn in Den Hazenpot.
Eerde
In Eerde kwamen belangstellenden vanaf 19.40 uur samen op het Kerkplein. Rond 19.50 uur startte een stille tocht naar het Airbornemonument. Daar werd om 20.00 uur twee minuten stilte in acht genomen. Daarna was er een programma met onder andere bijdragen van leerlingen van groep 8 van de basisschool die het monument hebben geadopteerd, muziek van Muziekvereniging Meierijstad en hielden een aantal mensen een toespraak. Namens het college van B&W van Meierijstad was wethouder Menno Roozendaal aanwezig om een toespraak uit te spreken. Na de ceremonie was er gelegenheid een kopje koffie te drinken bij de Sint Antonius molen.
Erp
In Erp verzamelden belangstellenden zich bij het JJC-gebouw in de Ottenstraat. Na het vlaggenprotocol vertrok de groep belangstellenden, voorafgegaan door Harmonie OBK richting het kerkhof. Daar werd bij herdenkingsmonument “De Propeller” een krans gelegd. Harmonie OBK bracht een muzikaal intermezzo, verder er bloemen gelegd op de 9 oorlogsgraven door de leerlingen van groep 8 van Basisschool Maria, die dit monument geadopteerd hebben. Tevens werd door een leerling een gedicht/verhaaltje worden voorgelezen. Een trompettist blies de Last post. Na het aansteken van de fakkel ging het gezelschap naar het oorlogsmonument bij de kerk. Daar werd om precies 20.00 uur twee minuten stilte in acht genomen waarna ‘Het Wilhelmus’ door Harmonie OBK werd gespeeld. Vervolgens werd er een krans gelegd door onder andere de leerlingen van groep 8 van basisschool De Empel, die dit monument geadopteerd hebben. Ook hier las een leerling een gedicht voor. Namens het gemeentebestuur van Meierijstad was wethouder Rik Compagne aanwezig die een toespraak hield. Kinderburgemeester Karlijn Koenen uit Erp las een gedicht voor. Ook Wim van Geelkerken (voorzitter van de Dorpsraad) hield een toespraak. Samen legden dorpsraad en gemeente een krans. Harmonie OBK bracht enkele intermezzo’s ten gehore. Na de ceremonie was er voor alle aanwezigen gelegenheid om een kopje koffie te gebruiken in Zorgcentrum Simeonshof.
Schijndel
Om 19.00 uur werden belangstellenden door leden van de stichting Oranjecomité Schijndel ontvangen in Het Tramhuys aan de Hoofdstraat. Om 19.15 uur vertrok men onder begeleiding van de Drumfanfare van koninklijke Harmonie St.Cecilia en het Gilde Sint Catharina en Sint Barbara voor een stille tocht naar de Markt. Bij de gedachteniskapel werden namens de gemeente Meierijstad, Stichting Oranjecomité Schijndel, de Veteranen afdeling Schijndel en de parochie Heilige Michaël kransen en bloemen neergelegd, begeleid door Scouting Schijndel. De herdenking werd opgeluisterd door muziek van de drumfanfare. Het Gilde bracht een vendelgroet. Voor de twee minuten stilte om 20.00 uur was er nog een gedicht, voorgelezen door een leerling van de basisschool en een toespraak door wethouder Jan Goijaarts die namens het college van Meierijstad aanwezig was. Daarna was iedereen uitgenodigd om in de tent op de Markt te luisteren naar het 4 en 5 mei verhaal en naar muziek van de Harmonie van de Koninklijke St.Cecilia. Aansluitend om 22:00 uur verzorgde Big Band Schijndel met The Andrew Sisters een optreden in aanloop naar Bevrijdingsdag.
Sint-Oedenrode
In Sint-Oedenrode ging men vanaf het Bestuurscentrum onder aanvoering van Gilde Sint-Joris in een stille tocht naar het monument aan de Corridor nabij de Hambrug. Fanfare Nos Jungit Apollo bracht stemmige muziek ten gehore. Bij het monument werd de vlag halfstok gehesen. Voorleeswinnares Feline Verdonk, van Basisschool Franciscus in Boskant, las een gedicht voor. Namens de Gemeente Meierijstad hield wethouder Johan van Gerwen een toespraak. Een lid van de scouting las de namen van de oorlogsslachtoffers voor, waarbij door enkele andere scouts, bij elke naam, een witte roos bij het monument werd gelegd uit dankbaarheid. Na de Taptoe en de twee minuten stilte zong Eva Lathouwers met begeleiding van fanfare Nos Jungit Apollo het Wilhelmus.
Daarna volgde de kranslegging en konden belangstellenden bloemen leggen. Tot slot werd gesproken door een vertegenwoordiger namens de geloofsgemeenschappen en stond de voorzitter van de Oranjevereniging stil bij het jaarthema.
Veghel
In Veghel werd in theater De Blauwe Kei de voorstelling ‘De uitvaart van De Vrede’ opgevoerd. Deze voorstelling liet zien wat er kan gebeuren als mensen laconiek worden. Als men geen energie, aandacht en tijd meer wil stoppen in verdraagzaamheid en het behouden van verbinding. Wanneer men alleen nog maar gericht is op het eigen geluk en welzijn. Daarna ging men in een stille tocht naar de Veghelse monumenten aan de Kolonel Johnsonstraat waar de herdenking en kranslegging plaatsvond. Harmonie Frisselstein, het Sint Barbara Gilde en de kinderen van groep 8 van Basisschool Bernadette verleenden medewerking aan dit buitenprogramma. Namens het gemeentebestuur van Meierijstad was burgemeester Kees van Rooij aanwezig.
Toespraak
Geachte aanwezigen,
‘Gij zult niet onverschillig zijn’. Vijf woorden slechts, vijf woorden, maar van grote betekenis. En met een groot beroep op ons allen erin gesloten.
Deze vijf woorden worden ook wel het elfde gebod genoemd: ‘gij zult niet onverschillig zijn’ en vaak in verband gebracht met de verhardende wereld in aanloop naar de Tweede Wereldoorlog. Ik denk echter dat ze, helaas, van alle tijden zijn. Van alle tijden. En zeker van nu.
‘Gij zult niet onverschillig zijn’. Het is vandaag 4 mei 2024 en voor de 79ste keer herdenken we in Nederland onze doden. Onze Nederlandse doden, burgers en militairen, gevallen tijdens de Tweede Wereldoorlog, de koloniale oorlog in Indonesië en in oorlogssituaties en vredesoperaties daarna. Het is belangrijk dat we ons dat goed realiseren, dat dát het kader is. Dat dit centraal staat tijdens 4 mei. Tegelijkertijd biedt 4 mei ons een bijzonder goed moment om na te denken over de tijd waarin wij nu leven.
‘Gij zult niet onverschillig zijn’. Deze woorden werden in 2019 uitgesproken door de Pool Marian Turksi, overlevende van Auschwitz.
Hij vertelde dat het uitsluiten van de Joodse gemeenschap begon met speldenprikjes, heel kleine speldenprikjes. We weten echter allemaal hoe dit eindigde.Vorig jaar sprak ik hier over de verschrikkelijke oorlog in Oekraïne en de angst en onzekerheid die dat met zich meebrengt. En toen werd het 7 oktober. De verschrikkelijke gebeurtenissen in Israël en de Gazastrook leiden wereldwijd tot verdeeldheid, angst en toenemend antisemitisme. Waarom lukt het ons niet om met elkaar in gesprek te gaan, te blijven?
‘Gij zult niet onverschillig zijn’. In september 2023 vierden we 79 jaar Operatie Market Garden en was de rode draad van de toespraak van mij ‘vrijheid is een werkwoord’. En dat is zo. ‘Vrijheid is een werkwoord’. En daar sluit ‘Gij zult niet onverschillig zijn’ wat mij betreft naadloos op aan.
Op dit moment wordt er veel geschreven, veel geroepen, veel gekwetst. Er ontstaan kampen die ieder overtuigd zijn van het eigen gelijk. We zijn niet bereid naar de ander te luisteren. En dat is funest voor een samenleving waarin we het samen zullen moeten doen. Je hoeft het niet met elkaar eens te zijn, maar sta open voor andere meningen, voor nuance, voor elkaar. En als je niet tot elkaar komt: accepteer dat dan zonder hieraan consequenties te verbinden.
‘Gij zult niet onverschillig zijn’. Terug naar 1940, naar 1933, of misschien wel naar het verdrag dat de Eerste Wereldoorlog beëindigde. Oorlogen starten niet met explosies, ze starten met stilte. Met stilte, met accepteren, met zwijgen. Met stilte die al snel gevuld wordt door een onverzettelijk frame: dit, en alleen dit, is de, is mijn waarheid. En moet daarom ook jouw waarheid zijn.
Ik realiseer me dat het gemakkelijk praten is, veroordelen van wat toen nagelaten is. Maar ik denk dat het klopt: oorlogen starten niet met explosies, ze starten met stilte, met onverschilligheid.
“Maar wat kan een burger in hemelsnaam doen, wat kan ik doen?”, denkt u misschien. Volgens mij kunnen wij veel meer dan we wel ‘ns denken. Het is aan mij, aan u, aan uw buurman of buurvrouw, het is aan ons, aan ons, om op te staan tegen onverschilligheid. Tegen polarisatie, tegen uitsluiting. Het is aan ons om het gesprek aan te gaan, om nuances te zoeken en het is ook aan ons om te accepteren dat er andere meningen zijn. Dat die er mogen zijn. Het is aan ons om na te denken, de kalmte te bewaren. En het is aan ons om te voorkomen dat er in de toekomst over ons gezegd wordt, ze waren onverschillig, ze hebben het laten gebeuren … Dank voor uw aandacht.
